Przeciążony kręgosłup, co zrobić, by przestał boleć

Spędzamy godziny przed monitorem komputera, niewygodnie śpimy, żyjemy w ciągłym stresie. Delikatny kręgosłup szyjny nie wytrzymuje takich przeciążeń. Dlatego z czasem daje o sobie znać.
Choć kręgi szyjne są zdecydowanie mniejsze i bardziej delikatne od pozostałych kręgów, pełnią ważne funkcje. Dzięki nim możemy pochylać głowę do przodu, ruszać nią w górę, w dół i obracać na boki. Decydują też o sprawnym działaniu zmysłu wzroku, słuchu i równowagi. Stanowią ochronę dla rdzenia kręgowego. Niestety ze względu na swoją wyjątkową ruchomość kręgosłup szyjny często jest nadwerężany, a osłabione mięśnie karku i szyi przestają być dla niego podporą. W konsekwencji pojawiają się różne dolegliwości bólowe.

Długo siedzisz przed monitorem komputera Kiedy pracujesz przy komputerze, pochylasz głowę do przodu. Spędzanie kilku godzin dziennie w takiej właśnie pozycji powoduje długotrwałe napinanie mięśni karku i obciążenie kręgosłupa szyjnego. Dlatego po pracy możesz odczuwać ból karku i tyłu głowy. Przy odchylaniu głowy do tyłu i obracaniu szyi mogą pojawić się zawroty głowy, zaburzenia widzenia. Nadmierne obciążenie kręgów szyjnych wskutek pracy w niewłaściwej pozycji, gdy trwa przez długi czas, prowadzi do zmian zwyrodnieniowych. Postępują one stopniowo. Przeciążone kręgi spłaszczają się i zniekształcają, a krążki międzykręgowe przemieszczają. Na kręgach pojawiają się wyrosła kostne tzw. osteofity, które uciskają nerwy rdzenia kręgowego przebiegające przez otwory w kręgach szyjnych. To wywołuje dolegliwości karku, szyi, głowy.

Co możesz zrobić.

Podczas pracy rób co godzinę krótkie, choćby pięciominutowe przerwy. Wykonaj kilka prostych ćwiczeń rozluźniających. Usiądź z wyprostowaną głową i na przemian wysuwaj i cofaj podbródek. Odchylaj głowę na boki, jakbyś chciała dotknąć uchem ramienia. Takie ćwiczenie powtarzaj co najmniej 10 razy. Wykonaj kilka pełnych krążeń głową, na zmianę raz w lewą, raz w prawą stronę. Oprzyj się mocno o oparcie krzesła. Unieś ramiona i połóż z tyłu głowy splecione dłonie. Łokcie odchyl do tyłu jak najdalej potrafisz. Zrób wdech i napieraj głową na dłonie, które powinny stawiać jej opór. Wytrzymaj kilka sekund i wypuść powietrze. Powtórz ok. 10 razy. W miejscu pracy oraz w domu zadbaj 0 prawidłowe ustawienie monitora komputera. Powinien stać na wprost oczu, by jego górna krawędź znajdowała się kilka centymetrów powyżej linii wzroku. Dzięki temu nie będziesz zmuszona spoglądać przez długi czas do góry lub w dol – co obciąża mięśnie szyi i ramion.

Żyjesz w ciągłym napięciu i stresie.

Stany napięcia emocjonalnego często kumulują się w mięśniach karku i szyi. Gdy długo żyjesz pod wpływem stresu, mogą pojawić się bole głowy. Zwykle nie łączymy ich z przeciążonym kręgosłupem. Zwłaszcza gdy ból przemieszcza się od czoła w kierunku pleców, bywa błędnie interpretowany jako ból migrenowy. Silne emocje i długotrwały stres sprawiają, że w dużych ilościach wydziela się adrenalina – hormon stresu. Pod jej wpływem mięśnie kręgosłupa odruchowo napinają się i kurczą. Gdy mięsień jest długo skurczony, zaciskają się jego naczynia krwionośne, pozbawiając go tlenu. Długi skurcz powoduje też trwałe napięcie w mięśniach. Stają się wtedy twarde jak kamień, a to szkodzi kręgom szyjnym, które wyginają się i zniekształcają. Napięte mięśnie karku i szyi powodują uporczywe bóle głowy.

Co możesz zrobić.

Gdy stres nie jest przewlekły, pomoże rozluźniający masaż karku. Poproś o taki masaż kogoś z domowników. Najpierw na karku należy rozprowadzić oliwkę kolistymi ruchami. Można dodać do niej 3-4 krople olejku miętowego lub rozmarynowego. Najpierw należy głaskać górną część pleców ruchami poziomymi i podłużnymi na boki. Następnie piąstkami oraz ruchami przypominającymi ugniatanie ciasta naciskać wzdłuż kręgosłupa, od dołu pleców do szyi. Zawsze należy masować mięśnie przy kręgosłupie, omijając sam kręgosłup. Ruchami szybkiego głaskania masujemy mięśnie nad łopatkami i wokół nich. Na końcu kładziemy ręce na ramionach i kciukami zataczamy kółka, przesuwając się po karku od dołu do góry. Stwardniałe miejsca trzeba masować dłużej. Masaż kończymy głaskaniem całych pleców. Mocno skurczone mięśnie pomoże też rozluźnić ciepły prysznic. Kieruj ciepły strumień wody z tyłu na nasadę szyi i górną część pleców. Prysznic powinien trwać kilka minut. Przyniesie zdecydowanie lepszy efekt, gdy wykonasz przed nim kilka ćwiczeń rozluźniających. Usiądź z wyprostowanymi plecami i rękami opuszczonymi wzdłuż ciała. Unosząc ramiona do góry, zataczaj nimi okręgi. Potem usiądź prosto i rozstaw stopy. Prawą rękę połóż na udzie. Opuść prawy bark, a lewą ręką obejmij głowę i pochyl ją w lewo. W takiej pozycji rozciągaj mięśnie przez ok. 20 sekund, nie pogłębiając ruchu. Ćwiczenie powtórz na drugą stronę.

Spisz na wysokiej poduszce i złym materac

Od tego, na czym śpisz i jak śpisz, też zależy kondycja kręgosłupa szyjnego. W czasie snu kręgosłup powinien odpoczywać. Jednak nie dzieje się tak, gdy co rano budzisz się zmęczona z bólem karku, szyi lub usztywnionym karkiem. Podczas snu i tuż po przebudzeniu możesz odczuwać, że zdrętwiały ci ręce lub ramiona. Zbyt wysoka lub za duża poduszka powoduje nadmierne napięcie mięśni w obrębie karku i barków. Podobnie do bolesnych napięć mięśni prowadzi spanie bez poduszki. Dodatkowym przeciążeniem jest niewłaściwa pozycja w czasie snu, np. spanie na brzuchu z głową przekręconą na bok. Wtedy mięśnie nie mogą się dobrze rozluźnić, zamiast odpocząć, napinają się jeszcze bardziej. Za miękki lub za twardymaterac także odpowiada za nieprawidłowe
ułożenie kręgosłupa szyjnego, powodując napinanie mięśni przykręgostupowych. Drętwienie obu rąk lub jednej ręki po przebudzeniu, które promieniuje aż do barku może być skutkiem zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie szyjnym.

Co możesz zrobić

Śpij na płaskim jaśku. Jeśli rzadko zmieniasz pozycję w czasie snu, możesz spróbować spać z wałkiem podłożonym pod kark. Podtrzyma kręgi szyjne we właściwym ułożeniu, eliminując napięcie mięśni. Najlepszym rozwiązaniem może okazać się spanie na specjalnie wyprofilowanej poduszce ortopedycznej. Dostosowuje się kształtem do fizjologicznej krzywizny kręgosłupa zarówno gdy śpisz na wznak, jak i na boku. Napięte mięśnie
rozluźniają się odprężają, usztywnienie karku mija. Poduszkę ortopedyczną kupisz w sklepie medycznym lub ze sprzętem rehabilitacyjnym, ceny od ok. 70 zł do 600 zł – w zależności od wielkości, materiału i kształtu. Kupno poduszki najlepiej skonsultować z ortopedą lub rehabilitantem. Staraj się nie spać na brzuchu. Najmniej obciążające dla kręgosłupa jest spanie na wznak lub w pozycji embrionalnej – na boku, z lekko podkulonymi nogami. Materac, na którym śpisz, powinien być średniej twardości. Powinien być równy, sprężysty
i dopasowywać się do naturalnych kształtów ciała. Tylko wtedy mięśnie mogą się rozluźnić, a kręgosłup będzie odciążony.

Jeździsz samochodem z otwartym oknem

Po długiej jeździe samochodem w przeciągu, przy otwartym oknie lub z włączoną klimatyzacją czujesz bolesny skurcz mięśni w okolicy karku i szyi. Ból może rozwijać się stopniowo, pojawiać się coraz częściej
i z silniejszymi objawami. W końcu skurcz mięśni się utrwala. Jeśli nie możesz swobodnie poruszać głową, dopadł cię tzw. kręcz szyi. Przechłodzenie karku czy obręczy barkowej, np. w czasie jazdy samochodem, może wyzwolić lub nasilić objawy kręczu szyi, nie jest jednak ich bezpośrednią przyczyną. Skurcz mięśni przykręgosłupowych jest reakcją obronną na zimno. Podobnie usztywnienie szyi, organizm wybiera taką pozycję dla ustawienia głowy, w której mięśnie będą jak najmniej obciążone, a ból jak najmniej dokuczliwy.

Co możesz zrobić

W przypadku objawów kręczu szyi potrzebna jest wizyta u lekarza, zwłaszcza gdy szyja jest usztywniona. Lekarz przepisze leki zmniejszające napięcie mięśni. W rozkurczeniu mięśni pomoże również ich ogrzanie. Połóż na
kark nagrzaną poduszkę elektryczną lub termofor z ciepłą wodą. Ulgę przyniosą teżciepłe okłady na cały kark. Wystarczy namoczyć ręcznik w gorącej wodzie, wykręcić go i położyć na karku.

Doznałaś urazu kręgosłupa szyjnego

Kłopoty z kręgosłupem szyjnym często zaczynają się po tzw. „stłuczce”samochodowej. Wtedy dochodzi do nagłego zgięcia szyi. Głowa nieoczekiwanie pochyla się do przodu i nagle zostaje szarpnięta do tyłu. Uderza w zagłówek. Następnie odrzucona przez zagłówek uderza podbródkiem w klatkę piersiową. Mylący bywa początkowy brak objawów. Czasem pojawiają się po kilku godzinach, czasem miesiącach. Objawy są różne, np. mdłości, bóle, zawroty głowy, drętwienie rąk itp.

Co możesz zrobić

Nigdy po wypadku nie należy samemu się leczyć. Odpowiednie badania pomogą ustalić, czy i w jakim stopniu kręgosłup szyjny został uszkodzony. Z reguły pomaga noszenie kołnierza ortopedycznego. Zabezpiecza on kręgosłup przed dalszymi mikrourazami i wzmacnia osłabione mięśnie. Jednak o noszeniu kołnierza musi zdecydować ortopeda. Lekarz dobierze odpowiedni model kołnierza i zleci, kiedy i jak długo go nosić. Wskazana są również rehabilitacja i fizykoterapia.

Olga Kamińska
konsultacja: mgr fizjoterapii Łukasz Zagibajlo. Klinika Rehabilitacji, Nowy Dwór

Najnowsze wpisy